Mạng ngang hàng, hay P2P, không còn là một thuật ngữ hoàn toàn mới mẻ với anh em trong ngành tiền điện tử khi P2P được xem là một trong những công nghệ cốt lõi của tiền điện tử và blockchain. Vậy thực chất P2P là gì và P2P có vai trò cũng như ứng dụng như thế nào đối với blockchain và ngành tiền điện tử?
Mạng ngang hàng (P2P) là gì?
Mạng ngang hàng (P2P) là một mô hình giao tiếp phi tập trung giữa hai mạng ngang hàng còn được gọi là các nút, có thể giao tiếp với nhau mà không cần máy chủ trung tâm. Nói cách khác, mạng P2P không phân biệt máy chủ và máy khách, mô hình mạng P2P cho phép mỗi bên hoạt động như một seeder và leecher Điều này có nghĩa là những người tham gia có thể sử dụng mạng để chia sẻ và lưu trữ tệp mà không cần sự trợ giúp của người trung gian.
Trong ngành tiền điện tử, thuật ngữ P2P thường dùng để chỉ việc giao dịch tiền điện tử hoặc tài sản kỹ thuật số thông qua mạng phi tập trung.
Mạng ngang hàng (P2P) hoạt động như thế nào?
Mô hình ngang hàng được duy trì bởi một mạng máy tính phân tán. Điều này có nghĩa là các máy tính không có máy chủ hoặc quản trị viên trung tâm vì mỗi nút giữ một bản sao của các tệp - hoạt động như một máy chủ và một máy khách. Do đó, mỗi nút có thể tải lên tệp cho các nút khác hoặc tải tệp xuống từ chúng. Các nút này sử dụng ổ cứng riêng để lưu trữ dữ liệu của chúng thay vì một máy chủ trung tâm.
Vì mỗi nút có các khả năng chung để lưu trữ, truyền và nhận tệp, mạng P2P có xu hướng nhanh hơn và hiệu quả hơn. Không giống như các kiến trúc truyền thống trong đó tồn tại một điểm lỗi duy nhất, mạng P2P có kiến trúc phân tán giúp nó có khả năng chống lại các cuộc tấn công mạng cực kỳ hiệu quả.
Chúng ta có thể phân loại các hệ thống P2P theo ba kiểu kiến trúc chính: mạng P2P không có cấu trúc, mạng P2P có cấu trúc và mạng P2P kết hợp.
Mạng P2P không có cấu trúc
Trong một mạng P2P không có cấu trúc, các nút kết nối và giao tiếp một cách ngẫu nhiên. Mạng này cí khả năng chống việc một số nút thường xuyên tham gia và rời khỏi mạng. Các mạng như vậy rất dễ xây dựng; tuy nhiên, chúng yêu cầu sử dụng CPU và bộ nhớ cao vì khi tìm kiếm một nội dung, yêu cầu tìm kiếm sẽ được truyền trên cả mạng để tìm ra càng nhiều máy chia sẻ càng tốt.
Mạng P2P có cấu trúc
Mạng P2P có cấu trúc được tổ chức để các nút tìm kiếm mang lại hiểu quả cao ngay cả khi dữ liệu không phổ biến. Mạng P2P có cấu trúc sử dụng một hệ thống DHT (Distributed Hash Table) để cho phép các nút tìm kiếm dữ liệu thông qua các hàm băm. Ưu điểm của mạng này là có cấu trúc có thể định tuyến lưu lượng hiệu quả nhưng lại đòi hỏi chi phí thiết lập, bảo trì cao và có xu hướn tập trung.
Mạng P2P kết hợp (P2P lai)
Đây là loại mạng kết hợp mô hình ngang hàng và máy khách/máy chủ trên một nền tảng duy nhất. Mạng sử dụng máy chủ chỉ mục chứa dữ liệu về vị trí của các tài nguyên tại trung tâm và sử dụng máy chủ này để tìm kiếm. Chức năng tập trung được cung cấp bởi mạng có cấu trúc và bình đẳng nút được cung cấp bởi mạng không có cấu trúc chịu trách nhiệm tạo ra sự cân bằng trên mạng kết hợp
Loại mạng P2P kết hợp này dễ xây dựng và có những ưu điểm cũng như hiệu suất hoạt động của hai loại mạng còn lại.
Vai trò của mạng P2P đối với blockchain?
Công nghệ blockchain cơ bản tận dụng sức mạnh của mạng P2P và cung cấp sổ cái giao dịch được chia sẻ và đáng tin cậy. Là một công nghệ sổ cái phân tán, blockchain ghi lại các giao dịch dưới dạng một khối kỹ thuật số có dấu thời gian bất biến cho biết người gửi và người nhận. Không có cơ quan tập trung nào quản lý các mạng blockchain và chỉ những người tham gia mới có thể xác thực các giao dịch giữa nhau.
Công nghệ cho phép mọi người và các tổ chức tin tưởng đầu ra mà không cần tin tưởng những người tham gia. Hình thức lưu trữ và quản lý dữ liệu phân tán mới này hoạt động như một sổ cái kỹ thuật số ghi lại công khai tất cả các giao dịch và hoạt động.
Ưu điểm và hạn chế của mạng P2P?
Ưu điểm
- Tất cả các máy khi tham gia mạng lưới đều có thể đóng góp thông tin bao gồm băng thông, dữ liệu và cả khả năng tính toán. Càng nhiều máy tham gia thì lượng thông tin cung cấp cho người dùng càng lớn.
- Dễ thiết lập hệ thống, không yêu cầu nhiều kiến thức chuyên môn
- Khi một máy không may gặp phải sự cố thì toàn bộ mạng lưới vẫn hoạt động bình thường nhờ đặc tính phân tán.
- Cách sử dụng đơn giản, có nhiều công cụ hỗ trợ người dùng.
Nhược điểm
- Trong trường hợp nút cung cấp tài nguyên bị ngắt kết nối, các tài nguyên tại đó cũng mất theo.
- Hệ thống không tập trung dẫn đến khó quản lý.
- Thiếu an ninh.
Tổng kết
Từ mạng chia sẻ tệp đến nền tảng giao dịch năng lượng, hệ thống P2P có thể phục vụ một số ứng dụng điện toán phân tán khác. P2P là cốt lõi của chuỗi khối giúp tiền điện tử trở nên khả thi vì kiến trúc của nó cung cấp sự phân quyền, bảo mật và loại bỏ sự phụ thuộc vào bên thứ ba