Các nhà đầu tư tiền điện tử vẫn luôn hy vọng rằng một ngày nào đó Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ SEC sẽ phê duyệt các BTC ETF (người dùng được phép đầu tư vào Bitcoin mà không cần trải qua các quy trình phức tạp như khi sử dụng sàn giao dịch tiền mã hóa). Nhưng dữ liệu lại cho thấy điều ngược lại, SEC có lý do chính đáng để họ không làm vậy.

Đây không phải là lần đầu tiên SEC từ chối đề xuất đối một hình mẫu giao dịch Bitcoin trao đổi ngay (ETP), nhưng những nỗ lực vẫn tiếp tục được thực hiện bởi các tổ chức tài chính khác nhau. Nỗ lực gần đây nhất được thực hiện bởi Cboe BZX Exchange vào 25/1 để chứng minh Wise Origin Bitcoin ETF của Fidelity có nguồn gốc tin cậy như một Bitcoin ETP cũng đã thất bại.

Văn bản của SEC được công bố vào ngày 8/2 chỉ ra rằng sàn giao dịch trên đã không đáp ứng được các yêu cầu chứng minh được một “thiết kế để ngăn chặn các hành vi lừa đảo và thao túng” và “để bảo vệ các nhà đầu tư và lợi ích công cộng”.

Mặc dù các đề xuất về ETP giao ngay của Bitcoin chưa bao giờ được SEC chấp thuận và các hình mẫu như vậy cũng không có sẵn ở thị trường Hoa Kỳ, nhưng chúng vẫn tồn tại ở châu Âu. Bằng cách điều tra giá của các ETP được giao dịch trên thị trường châu Âu, người ta có thể có được cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về việc liệu các hành vi gian lận và thao túng có khả năng xảy ra hay không.

Để điều tra xem liệu mối lo ngại của SEC về các hành vi lừa đảo và thao túng có chính đáng hay không, bài viết này sẽ so sánh lịch sử giá của ba ETP được niêm yết ở châu Âu và lịch sử giá giao ngay của Bitcoin từ 18 sàn giao dịch để xem liệu có bất kỳ chênh lệch giá đáng kể nào có thể gây ra thao túng thị trường hay không.

Các mối quan tâm chính của SEC

Có hai mối quan tâm lớn được SEC nêu ra từ góc độ kỹ thuật đối với đề xuất của BZX Exchange:

(1) Không có dữ liệu hoặc phân tích nào được cung cấp để hỗ trợ cho lập luận rằng chênh lệch giá trên các nền tảng Bitcoin giúp giữ cho giá Bitcoin toàn cầu phù hợp với nhau và cản trở việc thao túng hay loại bỏ bất kỳ sự khác biệt nào về giá giữa các thị trường. Không có dấu hiệu nào cho thấy giá Bitcoin được liên kết chặt chẽ trên các địa điểm giao dịch Bitcoin khác nhau hoặc mức độ chênh lệch giá có thể được phân xử nhanh như thế nào.

(2) Việc trao đổi không chứng minh được phương pháp tính toán chỉ số đề xuất sẽ làm cho ETP được đề xuất có khả năng chống lại gian lận hoặc thao túng. Cụ thể, sàn giao dịch không đánh giá ảnh hưởng có thể có mà các nền tảng giao ngay sẽ có đối với giá Bitcoin được sử dụng để tính toán chỉ số.

Để xem liệu các vấn đề trên có tồn tại hay không và liệu các hành vi thao túng có khả năng xảy ra trong các ETP được liệt kê ở thị trường châu Âu hay không, dữ liệu lịch sử (từ Google Finance) của ba ETP sau đây được liệt kê trong SIX Swiss Exchange sẽ được so sánh với giá Bitcoin giao ngay từ các sàn giao dịch (dữ liệu từ Cryptowatch).

WisdomTree Bitcoin ETP (BTCW-USD)

21Shares Bitcoin ETP (SWX:ABTC-USD)

Coinbase Physical BTC ETP (SWX:BITC-USD)

Tương quan giữa giá Bitcoin ETP và giá Bitcoin giao ngay cho thấy sự chênh lệch giá tồn tại

Như được mô tả trong đề xuất của BZX Exchange, việc tính toán chỉ số sẽ dựa trên giá trung bình theo khối lượng (VWMP) trong vòng năm phút trước đó từ năm sàn giao dịch là Bitstamp, Coinbase, Gemini, itBit và Kraken.

Trong một nỗ lực rất đơn giản và cơ bản để tính toán các chỉ số, ta sẽ sử dụng giá Bitcoin giao ngay hàng ngày từ bốn trong số năm sàn giao dịch nói trên - Bitstamp, Coinbase, Gemini và Kraken.

Vì thang giá Bitcoin ETP thường khác với giá Bitcoin giao ngay, tỷ lệ phần trăm thay đổi hàng ngày (hoặc lợi tức hàng ngày) được sử dụng trong tất cả các biểu đồ để dễ dàng so sánh chênh lệch giá.

Các biểu đồ bên dưới cho thấy sự so sánh lợi nhuận hàng ngày giữa các ETP và giá giao ngay Bitcoin tổng hợp được tính từ bốn sàn giao dịch bằng cách sử dụng phương pháp trung bình theo khối lượng.

Biểu đồ phân tán bên trái cho biết giá ETP được căn chỉnh chặt chẽ như thế nào với giá giao ngay. Nếu cả hai được căn chỉnh hoàn hảo, tất cả các điểm sẽ nằm trên đường ngang màu xanh lam. Biểu đồ bên phải so sánh tỷ lệ phần trăm lợi nhuận hàng ngày và cũng cho thấy sự khác biệt giữa hai biểu đồ này.

So sánh WisdomTree ETP và các sàn giao dịch giao ngay, mặc dù hầu hết các điểm trong cụm biểu đồ phân tán trong bán kính +/- 5%, chắc chắn có một số chênh lệch đáng kể về giá bên ngoài bán kính này. Đến một ngày trong khoảng thời gian ba tháng, mức chênh lệch lợi nhuận hàng ngày (đường gạch ngang màu xanh lam) giữa ETP và giá giao ngay sẽ đạt trên 10%.

 

Bitcoin giao ngay từ 4 sàn giao dịch so với WidsdomTree ETP (tính theo % thay đổi). Nguồn: Cryptowatch

Cũng rất thú vị khi ta để ý rằng sự biến động của tỷ lệ phần trăm giá ETP thay đổi có xu hướng cao hơn giá giao ngay. Biểu đồ dưới đây so sánh Coinbase Physical BTC ETP (đường màu xanh) và Bitcoin giao ngay (đường màu hồng) cho thấy tỷ lệ phần trăm thay đổi của mức trước có thể đạt gần 15% trong khi mức sau chỉ vượt qua 10%.

 

Bitcoin giao ngay từ 4 sàn giao dịch so với Coinbase Physical BTC ETP (tính theo % thay đổi). Nguồn: Cryptowatch

Tương tự, giá Bitcoin ETP của 21Shares cũng biến động nhiều hơn so với giá giao ngay và mối tương quan với giao ngay thấp hơn (62%) so với WisdomTree (67%) và Coinbase Physical BTC ETP (66%).

 

Bitcoin giao ngay từ 4 sàn giao dịch so với 21Shares ETP (tính theo % thay đổi). Nguồn: Cryptowatch

Các so sánh giá được hiển thị ở trên cho thấy sự khác biệt về giá trên thị trường giữa giá ETP và giá Bitcoin giao ngay từ các sàn giao dịch là có tồn tại. Chênh lệch giá chưa được giải quyết đủ nhanh để ngăn chặn các hành vi thao túng.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhấn mạnh rằng đây chỉ là một so sánh rất sơ bộ bằng cách sử dụng dữ liệu hàng ngày. Sự khác biệt về giá có thể là do thời gian giới hạn khác nhau mà mỗi ETP sử dụng để tính giá cuối ngày, tức là các sản phẩm trao đổi không giao dịch trong suốt 24 giờ như giá Bitcoin giao ngay, họ chỉ giao dịch trong giờ giao dịch thông thường là từ 9:30 sáng đến 4:00 chiều.

Trên thực tế, để tính giá chỉ số, người ta sẽ sử dụng tần suất cao hơn, tức là, BZX Exchange đề xuất tính giá chỉ số bằng cách sử dụng dữ liệu năm phút trước đó từ năm sàn giao dịch và cập nhật Giá trị chỉ báo trong ngày (IIV) trên mỗi cổ phiếu 15 giây. Phân tích được thực hiện ở đây chỉ sử dụng dữ liệu tổng hợp hàng ngày để xác định giá chỉ số và có thể không phản ánh giá chỉ số thực tế bằng cách sử dụng dữ liệu tần số cao.

Điều đáng chú ý là mặc dù có thể quan sát thấy sự chênh lệch về giá giữa ETP và giá giao ngay bằng cách sử dụng dữ liệu hàng ngày, nhưng sự khác biệt về giá giữa các ETP lại nhỏ hơn nhiều, điều đó được thể hiện trong biểu đồ bên dưới.

 

Biểu đồ phân tán cho chênh lệch giá giữa các ETP. Nguồn: Cryptowatch

Rất có thể các ETP này được liệt kê trong cùng một sàn giao dịch và đều sử dụng cùng tần suất và thời gian giới hạn để tính giá của chúng; do đó, chênh lệch giá giữa chúng nhỏ hơn. Điều này củng cố quan điểm rằng sự chênh lệch giá giữa Bitcoin ETP và giá Bitcoin giao ngay có thể đến từ tần suất và thời gian giới hạn được sử dụng trong phương pháp tính chỉ số ETP, không thể có được sự chính xác trong phân tích này.

Chênh lệch giá giao ngay giữa các sàn giao dịch là tối thiểu

Trong điểm quan tâm đầu tiên được đề cập ở đầu bài viết, SEC cũng đã đặt ra câu hỏi rằng giá Bitcoin được liên kết chặt chẽ như thế nào trên các địa điểm giao dịch Bitcoin khác nhau.

Dựa trên dữ liệu BTC/USD được thu thập từ 18 sàn giao dịch từ Cryptowatch, chênh lệch giá trao đổi là rất nhỏ. Như một ví dụ để cho thấy giá cả liên kết chặt chẽ với nhau như thế nào, Coinbase, Gemini và Bitstamp được so sánh với Kraken và mối tương quan giữa mỗi cặp là gần như 100%.

SEC cũng lo ngại về khả năng ảnh hưởng và thao túng giá từ các nền tảng giao ngay đã không được bao gồm trong các thành phần của chỉ số. Nếu giá Bitcoin từ các nền tảng khác rất khác so với bốn nền tảng cấu thành, những kẻ thao túng thị trường như Bitstamp, Coinbase Gemini và Kraken có thể sẽ tìm cách khai thác sự chênh lệch để kiếm lời.

Liệu có tồn tại chênh lệch giá giữa bốn nền tảng và các nền tảng khác hay không? Biểu đồ phía dưới sẽ so sánh giá trung bình tổng hợp theo khối lượng từ bốn nền tảng với giá tổng hợp từ tất cả 18 sàn giao dịch. Đường thẳng gần như hoàn hảo cho thấy hầu như không có sự khác biệt giữa hai đường. Các nền tảng giao ngay không có sự chênh lệch lớn về giá và giá được điều chỉnh chặt chẽ trên các địa điểm giao dịch Bitcoin khác nhau.

Biểu đồ phân tán cho sự chênh lệch giá giữa các sàn giao dịch. Nguồn: Cryptowatch

Với sự tương đồng lớn như vậy về giá hàng ngày, các hành vi thao túng sẽ rất khó xảy ra trên các sàn giao dịch. Tuy nhiên, thao túng giá vẫn có thể xảy ra trong ngày nhưng nó nằm ngoài khả năng của phân tích này do thiếu dữ liệu tần suất cao trong ngày.

Dựa trên phân tích từ ba sàn giao dịch về giá ETP được niêm yết và giá Bitcoin giao ngay từ 18 sàn giao dịch, có vẻ như sự chênh lệch về giá vẫn tồn tại giữa ETP và giao ngay. Điều này có khả năng dẫn đến các hành vi thao túng đối với giá chỉ số ETP.

Mối lo ngại của SEC về gian lận và thao túng dường như được biện minh dựa trên sự chênh lệch về giá giữa các ETP được niêm yết tại Châu Âu và giá giao ngay. Điều đó nói rằng, sự khác biệt có thể do tần suất dữ liệu hàng ngày được sử dụng trong phân tích này khác với dữ liệu tần suất cao được sử dụng trong thực tế.

Ngược lại, không có sự chênh lệch đáng kể nào về giá giữa các địa điểm giao dịch Bitcoin khác nhau. Mặc dù thị trường giao ngay từ những địa điểm này được phân cấp hơn và ít bị quản lý hơn so với các sàn giao dịch truyền thống, nhưng việc thao túng giá trên các nền tảng này vẫn rất khó có thể xảy ra.

Với số lượng lớn các sàn giao dịch tiền điện tử tập trung và phi tập trung, có quy định hay không được kiểm soát ngoài kia, rất khó để chứng minh hiệu quả về giá và sự tương đồng giữa tất cả chúng. Và những người đang trông chờ vào một sự “quay xe” của SEC vẫn còn một chặng đường dài để thuyết phục họ.

Theo Cointelegraph